Een moderne productieomgeving is data-intensief. Terecht, want alleen wie weet waar het misloopt, kan verbeteren. Met de juiste KPI’s krijgen productiebedrijven grip op hun processen: van grondstof tot afgewerkt product. In dit artikel lees je welke KPI’s het verschil maken in productie – van rendement tot kwaliteit – en hoe je ze visueel opvolgt in BI dashboards.
KPI’s voor productiviteit (OEE, bezettingsgraad)
Efficiëntie meten is de basis van elke productieanalyse. De juiste KPI’s maken duidelijk of je je middelen goed inzet en waar capaciteit verloren gaat.
1. OEE – Overall Equipment Effectiveness
Wat? Combineert beschikbaarheid, prestatie en kwaliteit in één maatstaf
Formule: OEE = beschikbaarheid × prestatie × kwaliteit
Gebruik: Benchmark per machine of lijn
Actie: Lokaliseer bottlenecks zoals langdurige omschakelingen of microstops
2. Bezettingsgraad
Wat? Hoeveel van de beschikbare productiecapaciteit wordt effectief benut
Formule: effectieve productietijd ÷ beschikbare tijd × 100
Waarom? Helpt om stilstand of inefficiëntie zichtbaar te maken
3. Output per uur of ploeg
Wat? Aantal geproduceerde eenheden per tijdseenheid
Gebruik: Om teams, ploegen of installaties te vergelijken
Tip: Combineer met kwaliteitspercentage voor compleet beeld
KPI’s voor kwaliteitscontrole (foutpercentage)
Productkwaliteit bepaalt klanttevredenheid, retourkosten en faalkosten. KPI’s voor kwaliteitscontrole helpen fouten opsporen voor ze zich opstapelen.
4. Afkeurpercentage (scrap rate)
Wat? Percentage producten dat niet voldoet aan de norm en wordt afgekeurd
Formule: aantal afgekeurde producten ÷ totaal geproduceerd × 100
Gebruik: Per productielijn of per ploeg
Actie: Leg de oorzaak bloot: grondstoffen, instellingen, operatorfouten?
5. Herbewerkingsgraad (rework rate)
Wat? Aandeel producten dat extra bewerking nodig heeft om te voldoen
Waarom? Verdoezelt vaak kwaliteitsproblemen die op het eerste gezicht opgelost lijken
6. First Pass Yield (FPY)
Wat? Percentage producten dat in één keer goed is geproduceerd
Gebruik: Belangrijk in geautomatiseerde of seriewerk-omgevingen
Tip: FPY boven 95% = best-in-class
7. Klachtenratio
Wat? Aantal externe klachten t.o.v. aantal uitgeleverde producten
Actie: Koppel klachten aan interne oorzaken, niet enkel oplossen maar voorkomen
KPI’s voor levertermijnen en capaciteit
Goede productieplanning draait om beloftes nakomen: leveren wat je belooft, wanneer je het belooft. Deze KPI’s houden je planning scherp.
8. Productietijd per batch
Wat? Tijd tussen start en einde van een productieorder
Gebruik: Benchmarken per batchgrootte of type
Actie: Verkort door betere voorbereiding, planning of tooling
9. Order doorlooptijd
Wat? Totaal aantal dagen van orderaanname tot uitlevering
Gebruik: KPI voor sales, productie én logistiek
Tip: Deel op in segmenten: wachten, productie, opslag, verzending
10. Capaciteitsbenutting
Wat? Verhouding tussen geplande en beschikbare capaciteit
Formule: geplande productie-uren ÷ beschikbare uren × 100
Waarom? Slechte benutting = inefficiëntie, overbelasting = risico op fouten
11. Te laat geleverde orders
Wat? Aantal of percentage orders dat buiten de afgesproken levertermijn valt
Gebruik: Combineer met oorzaakcodering: productie, logistiek, klantinput…
KPI’s voor machineprestaties
Machines vormen het hart van je productie. Maar ze zijn ook grote kostenposten. Meten is essentieel om rendement uit investeringen te halen.
12. Stilstandtijd (downtime)
Wat? Totale niet-geplande stilstand per machine
Gebruik: Koppel stilstanden aan oorzaken: storing, onderhoud, wachttijd, operator
Visualisatie: Pareto-analyse toont grootste tijdvreters
13. MTBF – Mean Time Between Failures
Wat? Gemiddelde tijd tussen defecten
Gebruik: Meet betrouwbaarheid van machines
Actie: Gebruik als trigger voor preventief onderhoud
14. MTTR – Mean Time To Repair
Wat? Gemiddelde tijd nodig om defecten te herstellen
Waarom? Te lange MTTR wijst op onvoldoende support of onderdelenbeheer
15. Energieverbruik per eenheid
Wat? Energieverbruik per geproduceerde eenheid (kWh/stuk)
Gebruik: Belangrijk in energie-intensieve sectoren
Tip: Combineer met kostenanalyse en CO₂-uitstoot
Hoe BI dashboards helpen in productieomgevingen
Productie genereert massa’s data – maar die is nutteloos zonder overzicht. Business Intelligence dashboards brengen je KPI’s samen, visueel en realtime.
Wat een goed productiedashboard bevat
- OEE per lijn of machine
- Foutpercentage per ploeg of producttype
- Output per dag/week t.o.v. planning
- Stilstandoorzaken met Pareto-analyse
- Capaciteit vs. benutting per shift of installatie
Visualisatietips
- Gauge charts voor bezettingsgraad of OEE
- Pareto charts voor afkeur- of downtimeanalyse
- Line charts met output of FPY over tijd
- KPI scorecards met kleurindicatie per afdeling
Veelgemaakte fouten bij productie KPI’s
- Enkel rapporteren zonder opvolgen
- KPI’s zonder doelstelling of norm
- Data blijft steken in Excel-lijsten
- Geen verbinding tussen KPI’s en verbeteracties
Werk met afwijkingsdrempels en alerting
Automatiseer datavergaring uit productieapparatuur
Gebruik KPI’s in dagstarts en weekoverleg
Combineer financiële én operationele KPI’s in je rapportering
Samenvatting: welke KPI’s zijn essentieel in productie?
Elke productieomgeving is anders, maar deze KPI’s zijn universeel relevant:
- OEE en bezettingsgraad voor efficiëntie
- Afkeur en FPY voor kwaliteit
- Orderdoorlooptijd en te late leveringen voor planning
- MTBF en MTTR voor machineprestaties
Lees meer