KPI voorbeelden voor finance: winstgevendheid, cashflow en budget in beeld

Welke KPI’s geven écht inzicht in je financiële gezondheid? Ontdek voorbeelden voor marges, cashflow, kosten en budgetcontrole.

Financiën vormen het fundament van elk bedrijf. Maar hoe hou je als CFO of controller grip op de realiteit achter de cijfers? Met de juiste financiële KPI’s maak je prestaties zichtbaar, breng je risico’s in kaart en stuur je tijdig bij. In dit artikel tonen we welke KPI’s je écht nodig hebt: van marges en cashflow tot kostenstructuur en forecasting. Inclusief tips voor dashboards die je cijfers tot leven brengen.

KPI’s voor winstgevendheid en marges

Een gezond bedrijf is winstgevend – maar winst is meer dan de laatste lijn van je P&L. De juiste KPI’s geven inzicht in welke producten, klanten of afdelingen écht bijdragen aan je resultaat.

1. Nettowinstmarge

Wat? Het percentage van je omzet dat overblijft na alle kosten.

Formule: nettowinst ÷ omzet × 100

Waarom? Belangrijk voor de eindbalans én externe investeerders.

2. Brutomarge

Wat? Verschil tussen omzet en directe kosten (zoals grondstoffen of inkoop).

Formule: (omzet – kostprijs verkochte goederen) ÷ omzet × 100

Waarom? Toont rendabiliteit van je core business, vóór overhead.

3. EBITDA-marge

Wat? Resultaat voor aftrek van interesten, belastingen, afschrijvingen en amortisatie.

Gebruik: Benchmark voor operationele winstgevendheid.

Tip: Vergelijk deze KPI per businessunit of filiaal.

4. Rendabiliteit per klant/product

Wat? Hoeveel marge levert elke klant of productgroep op?

Waarom? Helpt om verlieslatende klanten of producten te identificeren en bij te sturen.

KPI’s voor cashflow en liquiditeit

Cash is king. Zelfs winstgevende bedrijven kunnen in de problemen komen door een gebrek aan liquide middelen. Deze KPI’s houden je kaspositie scherp in het oog.

5. Operationele cashflow

Wat? Cash gegenereerd door de operationele activiteiten

Formule: ontvangsten – betalingen

Waarom? Toont of je bedrijf voldoende cash creëert uit de kernactiviteiten.

6. Current ratio

Wat? Verhouding tussen vlottende activa en vlottende passiva

Formule: vlottende activa ÷ vlottende passiva

Norm: >1 = gezond. <1 = risico op liquiditeitsproblemen.

7. Quick ratio (acid test)

Wat? Striktere liquiditeitsmaatstaf: zonder voorraden

Formule: (vlottende activa – voorraad) ÷ vlottende passiva

Gebruik: Vooral belangrijk in productie en retail.

8. Cash conversion cycle

Wat? Aantal dagen dat je cash vastzit in voorraad en debiteuren

Formule: DSO + DIO – DPO

Actie: Verkort je cyclus door betere voorraadrotatie of snellere facturatie.

KPI’s voor kostenbeheer

Winstgevendheid is niet alleen een kwestie van omzet, maar ook van kostencontrole. Met deze KPI’s krijg je grip op je uitgavenpatroon.

9. Kosten per eenheid (unit cost)

Wat? Totale kost om één product of dienst te leveren

Gebruik: Basis voor prijszetting en margecontrole

10. Kostenstructuur per categorie

Wat? Verdeling van je totale kosten over categorieën (personeel, marketing, transport...)

Actie: Identificeer stijgende kostenposten en verspillingen

11. Variabele vs. vaste kosten ratio

Wat? Hoeveel % van je kosten zijn schaalbaar?

Waarom? Belangrijk voor schaalbaarheid van je businessmodel

12. Opex / Capex verhouding

Wat? Verhouding tussen operationele en investeringskosten

Gebruik: Interessant voor groeibedrijven of sectoren met veel R&D

KPI’s voor forecasting en budgetopvolging

Een budget is waardeloos zonder opvolging. Deze KPI’s helpen je controleren of je op koers zit, of tijdig moet herzien.

13. Budget vs. realisatie

Wat? Hoe verhouden de werkelijke cijfers zich tot het budget?

Formule: (realisatie – budget) ÷ budget × 100

Gebruik: Per afdeling of cost center

14. Forecast-accuratesse

Wat? Hoe goed voorspel je team de maandelijkse/kwartaalresultaten?

Gebruik: Meet betrouwbaarheid van je planningsproces

15. Afwijkingsanalyse (variance analysis)

Wat? Uitleg bij verschillen tussen budget en realisatie

Actie: Combineer met storytelling om de cijfers te duiden voor niet-financiële stakeholders

16. Rolling forecast metrics

Wat? Continue herberekening van de verwachtingen voor het boekjaar

Voordeel: Meer wendbaarheid dan statische jaarbudgetten

Voorbeelden van financiële dashboards

Visualiseer je KPI’s in krachtige dashboards. Geen overload aan cijfers, maar duidelijke inzichten voor actie en strategie.

Wat een goed financieel dashboard bevat:

  • KPI’s per maand, kwartaal en jaar
  • Vergelijking t.o.v. budget en vorig jaar
  • Waarschuwingen bij afwijkingen
  • Filters per afdeling, productgroep of regio

Interessante visualisaties:

  • Waterfalldiagram (omzet → kosten → resultaat)
  • Bullet charts (doel vs. realisatie)
  • KPI cards met snel inzicht (marges, cash, DSO...)

Veelgemaakte fouten bij financiële KPI’s

  • Te veel focus op historische cijfers
  • KPI’s zonder context of doelstelling
  • Geen koppeling met operationele data
  • Geen visuele of actiegerichte opvolging

Kies KPI’s die linken aan je strategische doelstellingen

Werk met doelstellingen, tijdsframes en actie-eigenaars

Deel dashboards met relevante teams, niet enkel finance

Samenvatting: wat moet je meten?

Elke finance-afdeling moet minimaal zicht hebben op:

  • Marges (bruto, netto, EBITDA)
  • Cashflow en liquiditeitsratio’s
  • Kostenefficiëntie per productgroep
  • Forecast vs. realisatie afwijkingen

Klaar om je financiële rapportering naar het volgende niveau te tillen?

Lees meer:

In retail zijn financiële KPI’s zoals omzet per vierkante meter en marges per productcategorie essentieel.

Groothandels sturen op brutomarge en rotatie, zie hier welke KPI’s belangrijk zijn in hun financiële rapportering.

E-commerce bedrijven hebben nood aan financiële KPI’s zoals retourkosten, conversiewaarde en klantwaarde.

In de bouwsector draait financiële sturing om budgetopvolging, nacalculatie en resourcekost.

Transportbedrijven houden de rendabiliteit per rit en kost per kilometer scherp in het oog.

Financiële KPI’s in productie tonen waar je marges verliest door stilstand, afkeur of inefficiëntie.

Logistieke prestaties vertalen zich naar kosten per zending en voorraadwaarde, ontdek hier de juiste KPI’s.

HR KPI’s hebben financiële impact via verzuim, personeelskost en retentie, zie hier hoe je dat meet.

Marketinginvesteringen vragen om ROI sturing, bekijk hier welke KPI’s je rendement zichtbaar maken.

Salesresultaten beïnvloeden direct je cashflow en winst, zie hier de belangrijkste commerciële KPI’s.

Goede KPI’s ontstaan niet toevallig, leer hier hoe je ze scherp en meetbaar maakt via de SMART methode.

Boek een
gratis demo.

Boek een demo en gesprek met een Business Intelligence expert.
Contacteer ons