In de bouw telt elke dag, elke mankracht en elke vierkante meter. Projecten zijn complex, marges kwetsbaar en de concurrentie groot. Wie efficiënt wil bouwen, moet efficiënt kunnen meten. KPI’s helpen bouwbedrijven om projecten proactief op te volgen, kosten te beheersen en risico’s te vermijden. In dit artikel krijg je concrete KPI’s voor elke projectfase: van voorbereiding tot oplevering – inclusief dashboardtips voor moderne bouwbedrijven.
KPI’s per projectfase in de bouw
Een bouwproject bestaat uit meerdere fases: voorbereiding, uitvoering, afwerking en oplevering. Elke fase vraagt om eigen KPI’s die helpen sturen op voortgang en resultaat.
1. Planningsgraad
Wat? Aandeel van de taken dat binnen de voorziene tijd werd uitgevoerd
Gebruik: Meet of de voorbereiding realistisch en volledig was
Actie: Herbekijk fasering of werkmethodes bij lage score
2. Uitvoeringsgraad per fase
Wat? Percentuele voltooiing van elke projectfase (ruwbouw, technieken, afwerking...)
Visualisatie: Gantt of voortgangsbalk per onderdeel
Gebruik: Duidelijke communicatie met klant en stakeholders
3. Werfvertraging in werkdagen
Wat? Verschil tussen geplande en werkelijke werkduur per fase
Actie: Analyseer oorzaken (levertermijn, weersomstandigheden, capaciteit)
4. Onvoorziene wijzigingen (change orders)
Wat? Aantal en impact van technische of commerciële bijsturingen
Gebruik: Kritisch voor nacalculatie en klanttevredenheid
KPI’s voor budget en nacalculatie
In de bouw is goed gecalculeerd half gewonnen. KPI’s helpen niet alleen vooraf, maar vooral bij het opvolgen en evalueren van het projectresultaat.
5. Kost per vierkante meter
Wat? Totaalkost gedeeld door de gebouwde oppervlakte
Gebruik: Vergelijk met raming of met gelijkaardige projecten
Actie: Signaleer kostenoverschrijding vroegtijdig
6. Afwijking t.o.v. oorspronkelijke offerte
Wat? Verschil in procent tussen oorspronkelijke raming en eindfacturatie
Formule: (eindkost – offerte) ÷ offerte × 100
Gebruik: Essentieel voor post-projectanalyse
7. Rendabiliteit per project
Wat? Opbrengst – kost, in euro of in margepercentage
Gebruik: Analyseer waar marge gewonnen of verloren gaat (inkoop, planning, uitvoering)
8. Nacalculatie per kostensoort
Wat? Werkelijke kosten per rubriek (arbeid, materiaal, onderaanneming)
Tip: Gebruik kleurcodes (groen/geel/rood) voor afwijkingen t.o.v. budget
KPI’s voor resourceplanning
Personeel, materiaal en machines zijn schaars en duur. Deze KPI’s helpen je ze correct in te plannen én rendabel in te zetten.
9. Bezettingsgraad van personeel
Wat? Percentage productieve uren t.o.v. beschikbare uren
Gebruik: Per ploeg, week of project
Actie: Vermijd onder- of overbezetting
10. Inzetgraad van machines
Wat? Aantal gebruikte machine-uren t.o.v. huur- of eigendomsuren
Gebruik: Koppeling met machineparkbeheer en onderhoudsplanning
11. Verliesuren
Wat? Tijd waarin personeel of materiaal beschikbaar was maar niet ingezet werd
Oorzaken: wachttijd op levering, werfvoorbereiding, weersomstandigheden
Gebruik: Visualiseer en bespreek in werfvergaderingen
12. Opleidingsgraad
Wat? Aantal gevolgde opleidingen per medewerker per jaar
Waarom? Belangrijk voor veiligheid, productiviteit én retentie
KPI’s rond veiligheidsincidenten
Veiligheid is een topprioriteit in de bouw. KPI’s helpen niet alleen om ongevallen te meten, maar vooral om preventief beleid op te volgen.
13. Incidentfrequentie
Wat? Aantal incidenten per 100.000 gewerkte uren
Gebruik: Vergelijk met sectorbenchmark of interne norm
Tip: Combineer met ernstscore (licht – zwaar – fataal)
14. Near misses
Wat? Aantal bijna-ongevallen zonder schade
Gebruik: Essentieel voor preventiebeleid
Actie: Stimuleer melding, ook van kleine risico’s
15. Veiligheidsaudit-score
Wat? Score behaald op periodieke inspectie of audit
Gebruik: Objectieve indicator van veiligheidsbewustzijn en naleving
16. Aantal VCA-gecertificeerde medewerkers
Wat? % medewerkers met geldig VCA-attest
Gebruik: Opvolging van wettelijke conformiteit en klantvereisten
Dashboarding voor projectopvolging
Zonder visueel overzicht blijven KPI’s cijfers in silo’s. Met dashboards maak je prestaties bespreekbaar, vergelijkbaar en bruikbaar in real-time.
Wat een goed bouwdashboard toont
- Projectvoortgang per fase, visueel als Gantt of percentage
- Afwijking op budget en planning per project
- Werfvertragingen of rendabiliteit per ploeg
- Bezettingsgraad van personeel en materiaal
- Veiligheidsincidenten of auditscore per werf
Tools die vaak gebruikt worden
- InsightData – inzichten in je projectstatus en marges.
- Excel dashboards – voor kleinere aannemers of startende analyses
Tips voor dashboardgebruik
- Automatiseer met live data uit ERP of planningssoftware
- Gebruik kleuren (groen/geel/rood) voor afwijkingen
- Deel dashboards in werfvergaderingen en directiemeetings
- Beperk tot 10 KPI’s per rol (projectleider vs. werfleider vs. directie)
Veelgemaakte fouten bij KPI’s in de bouw
- Enkel meten na afloop van het project
- KPI’s zonder actie- of eigenaarschap
- Geen vergelijking tussen projecten
- KPI’s die niet visueel gedeeld worden met teams
- Werk met tussentijdse KPI-metingen per fase
Koppel KPI’s aan beslissingen: herplanning, bijsturing, escalatie
Maak KPI’s zichtbaar en bespreekbaar op de werf
Automatiseer waar mogelijk (i.p.v. handmatige excels)
Samenvatting: wat moet je meten in de bouw?
Bouwbedrijven die werken met KPI’s zien sneller waar projecten ontsporen, kunnen onderbouwd bijsturen en verhogen zo hun marge én klanttevredenheid.
Essentiële KPI’s per domein:
- Per fase: planningsgraad, uitvoeringsgraad, change orders
- Financieel: rendabiliteit, nacalculatie per rubriek, afwijking op offerte
- Resources: bezettingsgraad, verliesuren, opleidingsgraad
- Veiligheid: incidentfrequentie, VCA, near misses
- Dashboard: combinatie van realtime werfdata en financiële opvolging
Ontdek de InsightData Project App voor je project rendabiliteit te beheren.